LEKCIJE O ODBRANI
Publikacija »Lekcije o odbrani: Prilozi za analizu kulturne delatnosti NOP-a« nastala je kao rezultat istraživanja rađenog tokom 2016. godine. Autori su Miloš Miletić i Mirjana Radovanović, članovi udruženja KURS i Mirjana Dragosavljević istoričarka umetnosti. Istraživanje sagledava pojedine segmente razvoja kulture i kulturne politike unutar partizanskog pokreta, s akcentom na period postojanja »Užičke republike« i održavanja Prvog i Drugog zasedanja Antifašističkog veća naroda Jugoslavije (AVNOJ). Ukazivanjem na ključne faze razvoja kulturne delatnosti, kao i na antagonističke pozicije koje su njeni protagonisti međusobno zauzimali, cilj ovog istraživanja ujedno je i preispitivanje savremenih kulturno-umetničkih praksi unutar širih društvenih pokreta, kao i kritičko sagledavanje naših sopstvenih pozicija unutar tih/takvih praksi.
U proteklim decenijama suočavamo se s politikom istorijskog revizionizma, koju možemo nazvati politikom »istorijskog revanšizma« snaga poraženih u Drugom svetskom ratu, a koja je uveliko poprimila oblike zvaničnih državnih politika na prostorima svih nekadašnjih republika Socijalističke Fedrativne Republike Jugoslavije. Političke elite savremenog neoliberalnog poretka sukcesivno ukidaju u prošlosti stečena prava na slobodan i dostojanstven život, potencirajući tržišne principe i ostvarivanje profita u svim segmentima društva, pa i u onim označenim kao osnovne tekovine modernog društva (pravo na rad, javno i besplatno obrazovanje i socijalna i zdravstvena zaštita). Polje kulture takođe je podređeno stvaranju profita, a umetnost se otuđuje od sve većeg dela stanovništva; umetnost se posmatra kao odvojena sfera društva, izopštena od društvenih tokova; revolucionarne umetničke prakse postaju eksponati u muzejima i briše im se politički potencijal. Jedan od načina da se suprostavi takvim okolnostima jeste ponovno promišljanje događaja u kojima je ostvaren određen emancipatorski potencijal na relaciji umetnost–politika–društvo. Kako ne bismo ovo polje potpuno prepustili revizionističkim tumačenjima, analize koje dolaze s pozicije levice moraju kritički pristupati razmatranju svih segmenata delovanja NOP-a, a posebno Komunističke partije Jugoslavije (KPJ), kao nosioca njegovog ideološkog okvira.